Miskraam
Bij één op de vijf zwangerschappen (20%) treedt er in de eerste weken vaginaal bloedverlies op. Dit wordt door veel vrouwen als verontrustend ervaren. Toch is bij 'slechts' de helft hiervan sprake van een miskraam.
Onschuldig bloedverlies
Er zijn een aantal onschuldige situaties waarin bloedverlies kan optreden. Er is dan geen sprake van een miskraam. Enkele voorbeelden hiervan zijn:
Innestelingsbloeding: Door de ingroei van het vruchtje in het baarmoederslijmvlies kan er een bloeding optreden. Dit gebeurt meestal tussen de vierde en zesde week.
Contactbloeding: Zodra je zwanger bent zijn de cellen aan de buitenkant van de baarmoedermond extra gevoelig. Door druk kunnen deze cellen snel gaan bloeden. Dit kan bijvoorbeeld gebeuren na gemeenschap, persen op ontlasting, lichamelijke belasting, veel hoesten.
Overige oorzaken: Als je aambeien hebt kan het zijn dat het bloedverlies hiervan afkomstig is. Ook een onopgemerkt snijwondje na het scheren is weleens de oorzaak. Soms heeft iemand bloedingen zonder dat de zwangerschap in gevaar is, maar is er geen duidelijke reden aan te wijzen.
Hoe herken je een miskraam?
Het verloop van een miskraam is bij iedereen anders. Maar over het algemeen begint het met vaginaal bloedverlies dat in hoeveelheid toeneemt. De bloeding kan binnen enkele uren tot dagen toenemen en kortdurend (6-12 uur) hevig zijn. Dit kan gepaard gaan met weeënachtige pijn, of hevige menstruatiepijnen. Ook kan iemand stolsels of stukjes weefsel (baarmoederslijmvlies) verliezen. Het verlies van het vruchtje is niet altijd duidelijk zichtbaar. Nadat het zwangerschapsweefsel is afgestoten zullen het bloedverlies en de buikpijn afnemen. Het bloeden na een miskraam kan zelfs twee tot drie weken duren, maar meestal is het binnen zo'n tien dagen gestopt.
Soms is er geen bloedverlies maar blijkt bij de echo dat er geen hartactie is. In dit geval kun je de miskraam niet zelf herkennen. De zwangerschapsklachten kunnen dan nog steeds aanwezig zijn.
Wanneer moet je de verloskundige bellen?
Als je vaginaal bloedverlies hebt, ga dan bij jezelf na of het mogelijk één van de onschuldige oorzaken (zie bovenstaand) kan hebben. Maak je je ongerust neem dan altijd contact op met ons. Bel ons altijd bij:
Ruim bloedverlies: dat wil zeggen zoals bij een gewone menstruatie of meer.
Klachten: zoals duizeligheid, flauwvallen, sterretjes zien in combinatie met ruim bloedverlies
Buikpijn / krampen
Koorts: lichaamstemperatuur hoger dan 38 graden Celsius.
Echo
Alleen een echoscopiste kan vaststellen of de zwangerschap op dat moment intact is, of dat er sprake is van een miskraam. Meestal wordt er een inwendige echo gedaan.
De echo is goed: Vanaf ongeveer 6 weken is het mogelijk om de hartslag te zien van het embryo. Het vaststellen van hartactie maakt de kans op een miskraam een stuk lager, dus dat is gunstig. Maar ondanks een goede echo is een miskraam nog niet uit sluiten. Dit betekent dat de zwangerschap op het moment van de echo intact is, maar dit wil niet zeggen dat het zo blijft. Indien nodig zal de echo een aantal weken later worden herhaald.
De echo is niet goed: Er is geen hartactie zichtbaar en soms is het embryo ook te klein voor de zwangerschapstermijn, dan is er helaas sprake van een miskraam. Samen met der verloskundige bespreek je wat de mogelijkheden zijn.
De echo is onduidelijk: Als iemand nog heel pril zwanger is (voor de 6e / 7e week), dan kan het zijn dat de echoscopiste geen hartactie ziet, omdat het hartje nog moet gaan beginnen met kloppen. Je kunt dan dus nog niet vast stellen of er sprake is van een miskraam. De echo zal dan binnen enkele weken worden herhaald. Wanneer de echoscopiste geen zwangerschap kan vaststellen die zich in de baarmoeder bevindt, dan bestaat de mogelijkheid van een buitenbaarmoederlijke zwangerschap, of EUG (Extra Uteriene Graviditeit) genoemd. Een EUG is erg zeldzaam en het vaststellen ervan is lastig. Wanneer er een vermoeden bestaat op een EUG dan word je doorverwezen naar de gynaecoloog voor nader onderzoek.
Belangrijk om te weten
Er zijn een aantal dingen waar je op moet letten als je een miskraam hebt:
Je mag paracetamol gebruiken tegen de buikpijn.
Om infectie tegen te gaan mag je geen gemeenschap hebben zolang het bloedverlies duurt. Ook het nemen van een bad wordt afgeraden. Gebruik geen tampons, maar gewoon maandverband.
Bij bijzonderheden of vragen kun je altijd contact opnemen met de dienstdoende verloskundige op het spoednummer.
Als je weet dat je bloedgroep rhesus negatief is, meld dit dan bij je verloskundige. Soms is het dan nodig dat je een injectie krijgt met rhesus-antistoffen. Dit is afhankelijk van de termijn waarop de miskraam plaatsvindt.
De watermethode
Als de miskraam doorzet en jullie je kindje verliezen kun je de watermethode toepassen. Het kan helpen om afscheid te nemen als jullie het kindje kunnen zien. Dit kan door het kindje tijdens de miskraam op te vangen. Dit doe je bijvoorbeeld door in een vergiet te plassen/stolsels op te vangen. Vervolgens kun je dit in een bakje met (kraan)water leggen. Het kindje heeft altijd in water geleefd dus dit is de beste omgeving voor de kwetsbare huid. Hierdoor zal het kindje goed zichtbaar worden voor jullie. Ook kun je het indien gewenst begraven op een plekje dat voor jullie speciaal is. De voordelen van de watermethode.
- De baby neemt de natuurlijke houding aan, de foetushouding
- De huid wordt lichter, ook als het kindje al donker verkleurd was bij de geboorte
- Er treedt geen vervorming op
- Je kunt hele mooie foto’s maken van het kindje in het water
- Het kindje laten zien aan vrienden en familie is makkelijker omdat het er mooi uitziet, zo kun je echt samen afscheid nemen
- Je kunt het kindje aanraken zonder het te beschadigen
- De methode is makkelijk, je hebt er alleen een bakje voor nodig met deksel, en water natuurlijk!
Kijk voor meer informatie op: http://www.watermethode.nl/
Na de miskraam
Het bloedverlies na een miskraam of curettage kan 2 tot 3 weken duren. Meestal word je zo'n vier tot zes weken later weer ongesteld. Je bent dus na de curretage weer vruchtbaar en je kunt ook weer zwanger worden. Is het zo dat het bloeden na de miskraam langer aanhoudt dan drie weken, of je bent na 8 weken nog niet ongesteld geworden (en je bent niet opnieuw zwanger), dan kan het zijn dat er misschien wat miskraamweefsel in de baarmoeder is achter gebleven. Dit kan met een echo worden bekeken. Het beoordelen van het verloren weefsel/vruchtje tijdens de miskraam is niet zinvol en kan weinig zeggen over de compleetheid van de miskraam.
Meerdere miskramen
Sommige vrouwen hebben meer dan eens een miskraam. In dat geval is het mogelijk om verder onderzoek te doen naar eventuele achterliggende oorzaken. Dit wordt gedaan door de gynaecoloog. Dit onderzoek bestaat uit chromosomenonderzoek van man en vrouw en bloedstollingsonderzoek van de vrouw. Het chromosomenonderzoek kan direct worden gedaan, maar de uitslag duurt ongeveer 3 maanden. Het bloedstollingsonderzoek kan pas 10 weken na de miskraam worden gedaan. Deze uitslag is na ongeveer een week bekend. De huisarts of verloskundige kunnen zorgen voor een verwijzing.
Herstel
Het lichamelijk herstel is meestal vlot. Het is verstandig om met gemeenschap te wachten tot het bloedverlies gestopt is. Na 4 tot 6 weken komt de menstruatie meestal weer op gang.
Hoe mensen omgaan met de verwerking van een miskraam is per persoon verschillend. Een miskraam is veelal het verlies van een gewenste zwangerschap. Neem tijd voor verwerking, geef je verdriet de ruimte. Praat er over met mensen in je omgeving. Tien procent van alle zwangerschappen eindigt in een miskraam, dus jaarlijks hebben 20.000 vrouwen een miskraam!
Bij een miskraam voelen veel vrouwen zich schuldig en vragen zich af of iets in hun handelen de miskraam zou kunnen hebben veroorzaakt. Deze gevoelens zijn veelal onterecht. Je krijgt geen miskraam van een paracetamol, stress, vrijen, een boodschappenkrat tillen of dat ene wijntje. Een miskraam is in veruit de meeste gevallen op basis van een (spontane, niet erfelijke) afwijking in de chromosomen van het embryo. Een miskraam wordt dan ook meestal veroorzaakt door deze natuurlijke selectie.
Miskraamverwerking
Het verlies van je zwangerschap heeft ook emotioneel impact
Veel vrouwen hebben na het verlies van hun prille zwangerschap een moeilijke tijd. Een miskraam heeft vaak meer impact dan ze vooraf kunnen bedenken. Dat geldt voor vrouwen én hun partners.
De miskraam betekent bijvoorbeeld dat je toekomst anders is dan je dacht. Dit verlies maakt plotseling een einde aan alle plannen en fantasieën over dit kind.
Misschien vragen jullie je af waarom het mis ging. Het kan een troost zijn om te weten dat de zwangerschap meestal vanaf het begin al niet in orde was. Dat de miskraam een natuurlijk en logisch gevolg hiervan was. Maar naast deze feitelijke verklaring denk je misschien dat je iets had kunnen doen of laten om de miskraam te voorkomen. Hoe invoelbaar ook, deze schuldgevoelens zijn niet terecht.
Ook goed om te weten: er is geen tijdspad te geven tot het verdriet over is. Iedereen beleeft het anders. Iedereen doet het anders. Gun jezelf de tijd die nodig is. De tips hieronder kunnen helpen.
Wat kun je doen om je miskraam goed te verwerken?
- Neem serieus wat je voelt. Alles mag er zijn: verdriet, gemis, schuldgevoel, ongeloof, boosheid, een gevoel van leegte. Misschien voel je ook berusting of zelfs opluchting. Dat kan. Niks is gek.
- Praat erover. Misschien met een vriendin, met je partner, met je zus of een buurvrouw. Of met ouders die hetzelfde hebben meegemaakt. Natuurlijk ben je ook welkom bij je verloskundige.
- Weet dat je partner het verlies hoogstwaarschijnlijk anders beleeft en anders verwerkt dan jij. Dat is normaal. Het is waardevol als jullie erover kunnen praten, met elkaar en met anderen.
- Doe wat goed voelt voor jou. Op het moment dat het voor jou klopt. Zet een mooi beeldje in je kast. Plant een boom in je tuin. Kies een sieraad als herinnering. Schrijf je ongeboren kind een brief. Brand geregeld een kaarsje. Of doe iets heel anders, maar kies wat bij jou, bij jullie past.
- Lees erover. Schrijf erover. Op Facebook zijn besloten groepen waar je over je ervaring kunt schrijven.
- Vertel je levende kind(eren) erover. Er zijn bijvoorbeeld mooie prentenboeken om met jonge kinderen te lezen.
En merk je dat je energie niet terugkomt? Of dat je maar blijft piekeren? Zoek dan hulp om het verlies van je zwangerschap te verwerken. Dit is geen thema om mee aan te rommelen. Zoek de juiste begeleiding.
Op www.miskraambegeleiding.nl vind je gratis praktische hulpmiddelen:
- Een checklist om te zien of je klachten mogelijk te maken hebben met je miskraam.
- Tips en een handig stappenplan om je levende kind(eren) te vertellen over de miskraam.
- Suggesties om het gesprek met je partner op een prettige manier te voeren.
- En vele ervaringsverhalen van vrouwen met één of meer miskramen.
Je kindje laten registreren bij de gemeente
Als je wilt, kun je je kindje laten bijschrijven in de Basisregistratie Personen. Dat kun je regelen bij je gemeente, dat kan ook over een tijd nog. Daarvoor is onze ‘Verklaring van het verlies van het kindje in de zwangerschap’ handig. Laat ons weten welke overlijdensdatum je op deze verklaring wilt, dan maken we de verklaring specifiek voor jullie.
Hoe vertel je het aan de andere kinderen?
We raden het aan om jullie kinderen te vertellen over de miskraam. Lees hierover op: http://www.miskraambegeleiding.nl/3-redenen-waarom-je-je-kinderen-beter-wel-vertelt-over-je-miskraam/. Hier kun je ook een stappenplan aanvragen.
Hoe? Dat kan gewoon in gesprek, tussen de dagelijkse dingen door. Dan kun je bijvoorbeeld zeggen dat er nog een kindje in je buik heeft gezeten. Maar je kunt er ook voor gaan zitten, met een boek op schoot. Deze boeken zijn er speciaal voor geschreven en getekend. Je kunt ze ook lenen in de bibliotheek.
Vijf prachtige prentenboeken:
- “Kindje in de wolken” van Wanda Ottens en Inge Adema.
- “In de zee van mama’s buik” van Leen van den Berg en Femke Gerestein.
- “Anders” van Elsemiek Corvers en Marleen Oud.
- “Mijn kleine grote broer” van Sofie Fuydens en Sanne Ovaere.
- “Mama had een baby in haar buik” van Femke van Midden.
Boeken voor christelijke ouders met verlies in de zwangerschap
- Je mag huilen. Geschreven door het Amerikaanse echtpaar Malcolm en Nick Cameron voor ouders die worstelen met onvruchtbaarheid en miskraam. Het boek beschrijft hun persoonlijke verhaal, met daarbij hoe ze steun hebben gehad aan hun geloof.
- Beschuit zonder muisjes. Geschreven door Marije Vermaas en Martine van Blaaderen voor ouders die lang moeten wachten op een baby. Naast informatie en ervaringsverhalen staan er ook vragen in die ouders verder kunnen helpen in hun proces en geloof.
- Dan neem je toch een hond? Rolienke van der Velde schreef vorig jaar dit informatie- en verwerkingsboek bij een (nog) onvervulde kinderwens. Het boek richt zich op christelijke ouders voor wie kinderen krijgen niet vanzelfsprekend is. Hoofdstuk 3 van dit boek gaat over miskramen.
Begeleiding van de verloskundige
Wij begeleiden je tijdens de periode van de miskraam. We geven jou en je partner informatie over wat je kunt verwachten bij een miskraam en maken eventueel een afspraak voor een echo of voor een behandeling bij de gynaecoloog. Ook hebben we na de miskraam nog contact over de verwerking en geven we verder advies voor een volgende zwangerschap.
Als je merkt dat je het moeilijk hebt om de miskraam te verwerken en je hebt begeleiding nodig is dit heel normaal en goed dat je dit aangeeft. Klik hier voor een specialististe in miskraambegeleiding of bespreek het met ons. Wij zijn altijd bereid om jullie vragen te beantwoorden of een luisterend oor te bieden. Dat kan net na de miskraam zijn maar ook een jaar later of tijdens een eventuele volgende zwangerschap.
Meer informatie over miskraam
Informatiefilmpjes over een miskraam van degynaecoloog.nl
Folder Een miskraam Albert Schweitzer ziekenhuis
Steunpunt NOVA (Landelijk Steunpunt voor ouders die hun baby verliezen)